Een zorginstelling wenste zoveel mogelijk aansluiting te zoeken bij de Zorgbrede Governancecode waarin een voordrachtsrecht vanuit onafhankelijkheidsmotieven onwenselijk wordt geacht. Om die reden wilde men het  statutair voordrachtsrecht voor de OR doorhalen. De OR tekende op grond van de WOR  beroep aan bij de Ondernemingskamer. Die oordeelde dat de ondernemer niet in redelijkheid tot dit besluit had kunnen komen. De bedoelde code laat bestaande voordrachtsrechten onverlet en de ondernemer heeft geen andere motivering kunnen aanvoeren voor deze statutaire wijziging.

Het moederbedrijf van Organon, Merck, kondigde eerder aan dat begin volgend jaar de onderzoeks- en ontwikkelingsafdelingen van Organon zullen verdwijnen, waardoor 1000 werknemers hun baan verliezen. Daar komen nog eens 1175 werknemers bij van andere afdelingen waar banen zullen worden geschrapt.

Geen goedkeuring RVC
De Raad van Commissarissen(RVC) heeft bij meerderheid besloten geen goedkeuring te verlenen aan dit voorgenomen besluit, wat volgens de wet en statuten bij structuurvennootschappen vereist is. De RVC acht een zodanig besluit niet in het belang van de continuïteit van de onderneming en de daarbij behorende werknemers. Deze casus doet sterk denken aan de Corus case, waarbij RVC en COR verhinderden dat de wens van de aandeelhouder om de aluminium divisie te verkopen, realiteit werd. De OR van Organon had zich eerder tot de Ondernemingskamer gewend, omdat de OR niet om advies is gevraagd. Daarom heeft de OR de rechter verzocht het besluit terug te draaien.

Nog niet adviesplichtig
De vraag is overigens wel welk stadium van besluitvorming aan de orde is. Een aanwijzing van de aandeelhouder aan de directie van de dochter om besluiten voor te bereiden is als zodanig nog niet adviesplichtig. Dat is het pas wanneer de directie van de dochter deze aanwijzing omzet in een concreet voorgenomen besluit. Anders ligt het indien de aankondiging door Merck aan Organon zou zijn toe te rekenen als ware het een door Organon zelf genomen besluit. Dit hangt af van de concrete omstandigheden van het geval die ons thans niet bekend zijn.

Wapenstilstand ten einde ?
Daarna  hebben Merck en de OR een  nieuwe termijn afgesproken om de ontstane situatie te bespreken en mogelijke alternatieven en/of  belangstelling bij potentiele kopers te onderzoeken. Wanneer daarna geen oplossing is gevonden keren partijen weer terug naar hun oorspronkelijke posities. Het door de OR ingestelde beroep bij de Ondernemingskamer zou gedurende die termijn worden  aangehouden.

Daarna heeft Merck de onderhandelingen met potentiele kopers gestaakt, waarop door de OR,RvC en vakbonden een kort geding tegen Merck is aangespannen wegens het ongeoorloofd afbreken van de onderhandelingen. Deze zaak diende op 4 maart en op 11 maart heeft de President van de Rechtbank partijen terugverwezen naar de onderhandelingstafel gelet op terzake gemaakte afspraken.Nu partijen weer in overleg zijn heeft de OR de zaak bij de Ondernemingskamer ingetrokken. Zodra er weer concrete voorstellen zijn verwacht de OR op reguliere wijze een adviesaanvraag te krijgen.

Op 9 juli 2010 heeft de Hoge Raad(HR) een opmerkelijke uitspraak gedaan in de ASMI-enquêteprocedure. De HR oordeelde, dat de wettelijke taken van een Raad van Commissarissen (RVC) niet meebrengen, dat deze de verplichting heeft een bemiddelende rol te vervullen bij conflicten tussen bestuur en aandeelhouders. De RVC is slechts verplicht tot advies aan en toezicht op het bestuur.

Wel vrijwillig
Deze beperkte zienswijze van de Hoge Raad gaat lijnrecht in tegen de beoogde rol voor de commissaris in het maatschappelijk en corporate denken en de daaruit voortvloeiende codes. De commissaris zou immers in dat beeld een veel proactievere rol moeten gaan vervullen. Overigens betekent het oordeel van de HR niet, dat het de commissarissen niet vrij zou staan dergelijke taken vrijwillig te vervullen.

Op 27 mei 2010 heeft de Ondernemingskamer(OK) in een enquêteprocedure geconcludeerd, dat er sprake was van wanbeleid door het het toenmalige bestuur en de RVC bij PCM. De door de OK aangestelde onderzoekers constateren, dat het een primaire taak is van bestuur en RVC om te toetsen of de nadelen van een bepaalde financieringsconstructie wel opwegen tegen de voordelen van een nieuwe eigenaar. De desbetreffende financieringsconstructie bracht hoge aflossings- en renteverplichtingen met zich mee. Daar stonden nauwelijks investeringsverplichtingen van de nieuwe aandeelhouder tegenover wat niet in het belang van de vennootschap was.

Besluiten vernietigd
Bestuur en RVC hadden er in het belang van de vennootschap voor moeten zorgen, dat verplichtingen van de aandeelhouder tot het doen van zekere investeringen contractueel waren vastgelegd. Als gevolg van het door de OK geconstateerde wanbeleid heeft de OK de besluiten tot decharge van bestuur en RVC vernietigd.

Op 4 maart 2010 heeft  een innovatieve conferentie genaamd “Nieuwe vormen van organisatie en medezeggenschap” plaatsgevonden, die mede was georganiseerd door Mr.J.A. van Gijzen Consultancy B.V. Deze conferentie was bestemd voor bestuurders, HR funktionarissen en OR leden. Zie voor nadere info de conferentiebrochure en de website van medezeggenschap 20.

Workshops

Door ons zijn de volgende workshops verzorgd:

• Internationale medezeggenschap: op weg naar een Wereld OR?
• Toezichthouderschap en de relatie met de OR: de voordrachtscommissaris.

Presentatie “Naar een Wereld OR”?

Onze presentatie “Naar een Wereld OR?” kunt u hier als pdf downloaden.